Galeria »

19 czerwca 2015 roku, w wieku 80 lat, zmarł Krystian Burda – wszechstronny artysta, twórca między innymi szczególnie bliskiej miłośnikom Fryderyka Chopina Drogi do Żelazowej Woli – studium czasoprzestrzeni.

Z Panem Krystianem, niezwykle sedecznym, skromnym i ciepłym człowiekiem, mieliśmy zaszczyt i przyjemność współpracować przy prezentacji jego pracy dyplomowej – Drogi do Żelazowej Woli – na którą złożyła się wystawa, konferencja naukowa i książka.

Droga do Żelazowej Woli – studium czasoprzestrzeni (1960-61) to unikatowa, nigdy nie zrealizowana propozycja artystyczna pomnika poświęconego Fryderykowi Chopinowi. Rewolucyjna wręcz koncepcja zakładała ustawienie abstrakcyjnych form przestrzennych na odcinku 10 kilometrów wzdłuż drogi z Warszawy do Żelazowej Woli. Pomnik przewidział Artysta do oglądania z okien samochodu jadącego z prędkością 60 km/h. Wyjątkowy był również sposób prezentacji projektu – głównym jego elementem był film i fragment pomnika w formie makiety, a obok nich okrągły relief ukazujący widzenie form w ruchu, plansze fotograficzne ilustrujące ideę w przestrzeni, plan lokalizacji i zdjęcia pejzażu mazowieckiego.

Krystian Burda całe życie mieszkał i pracował w Rydułtowach. W latach 1946-48 uczęszczał na kurs rzeźbu w węglu w szkole Ludwika Konarzewskiego w Rydułtowach tworząc rysunki, modele w glinie i rzeźby w węglu. Od 1955 do 1961 studiował na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, gdzie pod kierunkiem profesorów Jerzego Jarnuszkiewicza i Oskara Hansena obronił dyplom z wyróżnieniem, przedstawiając pracę Droga do Żelazowej Woli – studium czasoprzestrzeni.

W 1959 roku wspólnie z Bronisławem Kubicą stworzył w warszawskim kościele Św. Anny instalacje Grobu Pańskiego o wydźwięku politycznym – Zniewolenie narodu polskiego. Zostało pokazane w symboliczny sposób: flaga biało-czerwona podeptana przez czerwone stopy. W 1962 roku otrzymał stypendium rządu duńskiego, z którego nie skorzystał z powodu braku zezwolenia na wyjazd za granicę.

W okresie 1961-93 pracował jako projektant wzornictwa przemysłowego w Rybnickich Zakładach Wyrobów Metalowych Huty Silesia, gdzie stworzył pracownię eksperymentalną. W 1970 roku opracował i stosował technologię malarstwa na blasze stalowej emaliowanej. Tworzone w tej technologii liczne realizacje w budynkach użyteczności publicznej niestety nie przetrwały do dzisiaj. W latach 1976-2005 tworzył wnętrza kościołów, zrealizował płaskorzeźby ołtarzy i witraże w siedmiu kościołach na terenie Śląska.

Otrzymał wyróżnienie Złote Grabie (2013), tytuł Rydułtowik 2012 roku (2013), nagrodę powiatu wodzisławskiego w dziedzinie kultury (2013). W 2013 roku w parku in. Alojzego Budnika na Koszutce w Katowicach staraniem Centrum Kultury Fundacji im. Krystyny Bochenek została zainstalowana forma przestrzenna Krystiana Budy pt. Czarny punkt, pierwsza realizacja formy przestrzennej tego artysty w przestrzeni publicznej w Polce.

Wybrane wystawy indywidualne:

Krystian Burda, Analogia form przestrzennych, Galeria Sztuki Współczesnej BWA  w Katowicach, Katowice 1977

Krystian Burda, Analogia formy w przestrzeni, Galeria ZPAP Dom Artysty Plastyka, Warszawa 1979

Krystian Burda, Czarny Punkt, Galeria Sztuki Współczesnej BWA w Katowicach, Katowice 2010

Pomnik Krystiana Burdy, Piotr Wysocki i Krystian Burda, Festiwal Wola Art 2010 - 2. Biennale Rzeźby w Warszawie, dawna Fabryka Norblina, Warszawa 2010

Krystian Burda. Portrety, Muzeum Archidiecezjalne, Katowice 2010

Krystian Burda. Droga do Żelazowej Woli – studium czasoprzestrzeni, Pawilon „Preludium”. Dom Urodzenia Fryderyka Chopina i Park w Żelazowej Woli, warszawa 2013

Krystian Burda. Portrety, Rydułtowskie Centrum Kultury „Feniks”, Rydułtowy, 2014

Wybrane wystawy zbiorowe:

Rzeźbiarze – fotografują, Muzeum Rzeźby im. Xawerego Dunikowskiego, oddział Muzeum Narodowego w Warszawie, Warszawa 2004

Powinność i bunt. ASP w Warszawie 1944-2004, Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa 2004

Sztuka a poznanie, Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej Elektrownia, Radom 2011; Galeria XX1, Warszawa 2011

Okolice układów, Galeria Sztuki Współczesnej BWA w Katowicach, Katowice 2012; Atelier 340 Muzeum, Bruksela 2012

Czas syntezy. Klasycy śląskiej sztuki, Galeria Sztuki Współczesnej BWA w Katowicach, Katowice 2014.